Najczęstsze choroby u zwierząt domowych i skuteczne metody leczenia

Zwierzęta domowe najczęściej chorują na schorzenia zakaźne (wirusowe, bakteryjne, pasożytnicze), problemy skórne oraz choroby przewlekłe. Szybka diagnoza i wdrożenie zaleceń lekarza weterynarii realnie poprawiają rokowanie. Poniżej zebraliśmy kluczowe objawy, badania i metody leczenia, które najczęściej stosuje się w praktyce klinicznej, a także działania profilaktyczne, które znacząco ograniczają ryzyko zachorowania.

Choroby odkleszczowe u psów i kotów: babeszjoza, erlichioza, borelioza

Babeszjoza (Piroplazmoza) u psów i kotów to choroba pasożytnicza przenoszona przez kleszcze. Typowe objawy to nagła apatia, gorączka, bladość błon śluzowych, ciemny mocz i żółtaczka. W diagnostyce wykorzystuje się rozmaz krwi (poszukiwanie pasożytów w erytrocytach), PCR i badania biochemiczne (hemoliza, bilirubina). Leczenie obejmuje leki przeciwpierwotniacze, wsparcie płynowe, kontrolę bólu oraz leczenie powikłań (niewydolność wielonarządowa, DIC).

Erlichioza to bakteryjna choroba odkleszczowa prowadząca do trombocytopenii i niedokrwistości. Towarzyszyć jej mogą krwawienia z nosa, apatia, gorączka, powiększenie węzłów. Diagnozę potwierdza PCR/serologia oraz morfologia krwi. Terapia zwykle wymaga antybiotyków z grupy tetracyklin oraz wsparcia hematologicznego.

Borelioza (choroba z Lyme) u psów objawia się nawracającą kulawizną, gorączką, obrzękiem stawów; u kotów występuje rzadziej. Wykonuje się testy serologiczne i PCR oraz ocenę stawów. Leczenie opiera się na antybiotykoterapii i kontroli bólu zapalnego. Profilaktycznie kluczowa jest ochrona przeciwkleszczowa oraz regularne przeglądy skóry po spacerach.

Zakażenia wirusowe u psów: nosówka, leptospiroza i inne

Nosówka u psów to wirus atakujący układ oddechowy, pokarmowy i nerwowy. Występują: wypływ z nosa/oczu, kaszel, biegunka, hiperkeratoza opuszek, drgawki lub tik mięśniowy. Diagnostyka: testy antygenowe/PCR, badania krwi, RTG klatki. Leczenie ma charakter objawowy i wspierający (nawodnienie, żywienie, kontrola drgawek, antybiotyki osłonowe przy wtórnych infekcjach).

Leptospiroza u psów (bakteryjna, ale często omawiana z zakażeniami wirusowymi z uwagi na profilaktykę) daje gorączkę, wymioty, żółtaczkę, skąpomocz. Stanowi zagrożenie także dla ludzi. Rozpoznanie opiera się na badaniach serologicznych/PCR oraz ocenie pracy nerek i wątroby. Terapia obejmuje antybiotyki i wsparcie narządowe. Kluczowe są szczepienia zgodne z kalendarzem oraz higiena po kontakcie z moczem.

W grupie groźnych wirusów znajdują się także zakaźne zapalenia wątroby (choroba Rubartha) i parainfluenza. Charakterystyczne są objawy oddechowe i ogólnoustrojowe; leczenie jest wspomagające, ukierunkowane na stabilizację pacjenta i prewencję powikłań.

Choroby pasożytnicze i odzwierzęce: toksoplazmoza, dirofilarioza, bartoneloza

Toksoplazmoza (Toxoplasma gondii) u kotów często przebiega skąpoobjawowo, ale u młodych lub z obniżoną odpornością może powodować gorączkę, zapalenie spojówek, objawy neurologiczne. Rozpoznanie: serologia/PCR. Leczenie stosuje się zgodnie z wynikiem badań, zwykle lekami przeciwpasożytniczymi. Dla ludzi ważna jest higiena przy sprzątaniu kuwet i unikanie surowego mięsa.

Dirofilaria immitis (nicienie sercowo-płucne) prowadzi do niewydolności serca i nadciśnienia płucnego, szczególnie u psów w rejonach endemicznych lub po podróżach. Objawy: kaszel, nietolerancja wysiłku, omdlenia. Diagnoza: testy antygenowe, badanie krwi, echo serca, RTG. Leczenie obejmuje protokoły adultycydowe i profilaktykę makrocyklicznymi laktonami zgodnie z zaleceniami specjalisty.

Choroba kociego pazura (bartoneloza) jest bakteryjną zoonozą. U kotów bywa bezobjawowa; u ludzi może powodować odczyn węzłów po zadrapaniu. Zapobieganie: regularna kontrola ektopasożytów i delikatna pielęgnacja pazurów, a w razie zakażenia – konsultacja medyczna odpowiedniego specjalisty.

Choroby autoimmunologiczne skóry: toczeń i pęcherzyca

Toczeń u psów (głównie skórny) i pęcherzyca to schorzenia, w których układ odpornościowy atakuje skórę, prowadząc do nadżerek, pęcherzy, strupów i depigmentacji nosa. Rozpoznanie opiera się na biopsji skóry i badaniach histopatologicznych oraz wykluczeniu infekcji. Terapia zwykle wymaga leków immunosupresyjnych, ochrony skóry przed słońcem i regularnej kontroli działań niepożądanych leczenia. Wczesne wykrycie zmian ogranicza bliznowacenie i dyskomfort zwierzęcia.

Najczęstsze problemy stomatologiczne

Kamień nazębny, zapalenie dziąseł, resorpcja zębów u kotów i choroby przyzębia u psów prowadzą do bólu, brzydkiego zapachu z pyska i trudności w jedzeniu. Diagnostyka obejmuje ocenę jamy ustnej, w razie potrzeby RTG stomatologiczne. Leczenie to skaling i polerowanie w znieczuleniu oraz ekstrakcje zębów zmienionych chorobowo. Profilaktyka: szczotkowanie, odpowiednie gryzaki i kontrola dietetyczna.

Choroby przewlekłe: cukrzyca, otyłość, choroba zwyrodnieniowa stawów

Cukrzyca u psów i kotów objawia się wzmożonym pragnieniem, częstym oddawaniem moczu, utratą masy ciała mimo apetytu, a u kotów – niekiedy neuropatią (chodzenie na piętach). Rozpoznanie: glukoza, fruktozamina, badanie moczu. Postępowanie obejmuje insulinoterapię lub modyfikację żywienia zgodnie z zaleceniami lekarza weterynarii oraz monitorowanie parametrów.

Otyłość zwiększa ryzyko cukrzycy, zapalenia trzustki i chorób stawów. Leczenie polega na kontroli kaloryczności posiłków, doborze karmy o odpowiedniej gęstości energetycznej i planie aktywności dostosowanym do stanu pacjenta. Regularne ważenie pozwala oceniać postępy.

Choroba zwyrodnieniowa stawów manifestuje się sztywnością po odpoczynku, niechęcią do skakania, kulawizną po wysiłku. Diagnoza: badanie ortopedyczne, RTG/USG, czasem artroskopia. Postępowanie obejmuje kontrolę masy ciała, leki przeciwbólowe zgodnie z zaleceniami lekarza, rehabilitację oraz modyfikację środowiska (antypoślizgowe podłoże, rampy).

Objawy alarmowe: kiedy udać się do lekarza weterynarii

Bezwłocznie reaguj, jeśli zauważysz: trudności w oddychaniu, drgawki, wymioty lub biegunkę z krwią, ciemny mocz, nagłą apatię i gorączkę, kulawiznę z obrzękiem stawu, żółtaczkę, zaburzenia świadomości. U kociąt i szczeniąt stan może pogarszać się szybciej ze względu na mniejszą rezerwę fizjologiczną.

Profilaktyka: szczepienia, odrobaczanie, ochrona przeciwpasożytnicza

Skuteczna profilaktyka ogranicza ryzyko ciężkich powikłań. W praktyce obejmuje: szczepienia zgodne z kalendarzem (m.in. na nosówkę, parwowirozę, chorobę Rubartha, leptospirozę), regularne odrobaczanie, całoroczną ochronę przeciwkleszczową i pchłom, higienę kuwet, kontrolę diety oraz okresowe badania profilaktyczne (morfologia, biochemia, badanie kału/moczu).

• Po spacerach przeglądaj sierść i skórę – szybkie usunięcie kleszcza zmniejsza ryzyko transmisji patogenów.
• U zwierząt podróżujących rozważ profilaktykę dirofilariozy po konsultacji z lekarzem weterynarii.

Praktyczne odpowiedzi na najczęstsze pytania opiekunów

„Mój pies ma gorączkę i ciemny mocz po lesie – co robić?” To mogą być objawy babeszjozy. Nie podawaj leków na własną rękę; potrzebne są badania krwi i wdrożenie leczenia zgodnie z rozpoznaniem.

„Kot często pije i chudnie.” Wykonaj badania krwi i moczu pod kątem cukrzycy, nerek i tarczycy. Wczesne rozpoznanie pozwala dostosować żywienie i leczenie do potrzeb zwierzęcia.

„Czy człowiek może zarazić się od kota?” Niektóre choroby (toksoplazmoza, bartoneloza) są odzwierzęce. Kluczowa jest higiena, regularna kontrola pasożytów zewnętrznych i unikanie kontaktu uszkodzonej skóry z odchodami.

Gdzie szukać pomocy i informacji lokalnie

Jeśli potrzebujesz informacji o zakresie badań i profilaktyce w Twojej okolicy, sprawdź stronę usług medycznych dla zwierząt, np. przychodnia weterynaryjna we Wrocławiu na Nadodrzu. Treści mają charakter edukacyjny; decyzje dotyczące diagnostyki i leczenia podejmuje lekarz weterynarii po badaniu pacjenta.